Bệnh Alzheimer và các chứng sa sút trí tuệ khác thường đi kèm với những hành vi thách thức mà chúng ta không phải lúc nào cũng lường trước được. Chứng sa sút trí tuệ dường như chủ yếu làm nổi bật tính cách cơ bản của mỗi bệnh nhân, nhưng có những lúc tính cách của họ lại hoàn toàn khác so với trước đây.
Ví dụ: một người thân yêu của bạn có thể nói những câu nói khó nghe mà cô ấy chưa bao giờ thốt ra trong suốt cuộc đời. Một người chồng đã chung thủy với vợ trong suốt cuộc hôn nhân giờ đây có thể đang cố gắng chạm vào một người phụ nữ nào đó hoặc có thể anh ta cố gắng ngoại tình. Một người khác có thể luôn hiếu khách và sẵn sàng tiếp đón khách giờ lại từ chối mở cửa cho khách và có thể đuổi khách rất thậm tệ.
Tại sao lại nói bệnh nhân Alzheimer có những “Hành vi thách thức”?
Các hành vi của bệnh nhân Alzheimer hoặc sa sút trí tuệ dường như đang muốn thách thức, chống đối lại chúng ta, bao gồm cả người chăm sóc và người thân, bạn bè, hàng xóm…
Bạn có thể gọi đó là hành vi thách thức hay những hành vi khó khăn, thay đổi hành vì, vấn đề về hành vi, hành vi gây rối…..
Có phải bệnh nhân Alzheimer nào cũng có hành vi thách thức ?
Không phải ai bị bệnh Alzheimer cũng có những hành vi thách thức, một số người họ vẫn vui vẻ trong suốt thời gian họ bị sa sút trí tuệ. Vì một lý do nào đó, những bệnh nhân Alzheimer này chuyển từ trạng thái quên sang suy giảm nhận thức. Tuy nhiên, đây là những trường hợp ngoại lệ bởi đa số người bệnh đều trở nên cáu giận, không hợp tác.
Một số biểu hiện hành vi không bình thường của bệnh nhân Alzheimer:
- Tích trữ
- Không tán thành
- Chửi thề
- Lặp lại các hành động
- Hoang tưởng / nghi ngờ
- Thờ ơ
- Rút tiền
- Phẫn nộ
- Hành vi tình dục không phù hợp
- Kích động
- Gây hấn về thể chất
- Gây hấn bằng lời nói
- Hành vi ám ảnh cưỡng chế
- Lang thang
Nguyên nhân của những hành vi thách thức ở bệnh nhân Alzheimer
Alzheimer là một căn bệnh ảnh hưởng đến não, và não là bộ phận điều khiển các hành vi của chúng ta. Vì vậy, bệnh nhân Alzheimer không chỉ bị ảnh hưởng suy nghĩ và trí nhớ mà còn cả hành vi.
Đôi khi chúng ta có thể sử dụng khả năng tư duy logic để tìm ra nguyên nhân cho các hành vi thách thức của bệnh nhân Alzheimer, từ đó tìm cách ngăn chặn hoặc đối phó. Để làm được điều đó, bạn cần nắm được 3 loại yếu tố gây ra các hành vi thách thức:
- Nguyên nhân thực thể của các hành vi thách thức bao gồm khó chịu hoặc bệnh tật
- Nguyên nhân tâm lý / nhận thức của các hành vi thách thức như nhầm lẫn hoặc hoang tưởng
- Nguyên nhân môi trường / bên ngoài của các hành vi thách thức như môi trường kích thích quá mức hoặc một thói quen khác
Những hành vi thách thức của bệnh nhân Alzheimer thường xuất hiện ở giai đoạn nào của bệnh?
Các loại hành vi khác nhau xảy ra trong các giai đoạn của bệnh Alzheimer. Thông thường, trong giai đoạn đầu của chứng sa sút trí tuệ, mọi người sẽ chiến đấu với tình trạng mất trí nhớ bằng cách bắt đầu các hành vi mà họ cảm thấy giúp họ kiểm soát tình hình.
Ví dụ, không có gì lạ khi thấy người bệnh phát triển mức độ hành vi ám ảnh cưỡng chế vì thói quen và sự lặp lại thường xuyên khiến họ thấy yên tâm và có thể ngăn ngừa sai lầm.
Những người khác trong giai đoạn đầu mất trí nhớ sẽ bắt đầu tích trữ đồ đạc, hoặc vì họ quên rằng họ đã có đồ vật đó hoặc vì họ được an ủi khi biết mình có nhiều đồ vật trong trường hợp khẩn cấp.
Khi bệnh tiến triển sang giai đoạn giữa, các cá nhân có thể phát triển thêm nhiều cơn giận dữ, hung hăng và kích động. Các giai đoạn giữa có xu hướng khó khăn nhất về hành vi vì khả năng suy luận hoặc sử dụng logic của người đó đã suy giảm.
Những người ở giai đoạn giữa cũng có thể trải qua một số hành vi tâm lý như ảo giác hoặc hoang tưởng, điều này có thể gây khó chịu và đau khổ cho người bện và những người thân yêu của họ.
Trong giai đoạn sau của bệnh Alzheimer, mọi người có xu hướng lãnh cảm và thu mình hơn. Việc phản hồi từ người thân của bạn có thể trở nên khó khăn hơn. Trong bệnh Alzheimer giai đoạn cuối, các cá nhân thường yêu cầu bạn hỗ trợ thể chất nhiều hơn trong các hoạt động chăm sóc hàng ngày nhưng lại có ít hành vi thách thức hơn.
Ứng phó với các hành vi thách thức của bệnh nhân Alzheimer
Biết cách đối phó với những hành vi thách thức có thể là một thách thức thực sự dành cho người chăm sóc. Khi bệnh nhân Alzheimer trở nên tức giận hoặc hung hăng, không có gì lạ khi bạn cảm thấy bị tổn thương hoặc thất vọng.
Bạn đừng quên nhắc nhở bản thân rằng hành vi bạn đang nhìn thấy là do bệnh tật chứ không phải do họ muốn như vậy.
Đôi khi bạn cần một kỳ nghỉ ngắn để nghỉ ngơi khi mà quá mệt mỏi với những hành vi thách thức của người bệnh. Bạn có thể dành cho mình một khoảng thời gian để hít thở sâu và sau đó quay trở lại với người thân yêu của bạn khi đã bình tĩnh lại.
Xem thêm: Những điều bạn cần biết khi chăm sóc bệnh nhân Alzheimer (yaocare)
